برخی از افراد بیماری پارکینسون و بیماری آلزایمر را یک بیماری یکسان می‌دانند و از تفاوت‌های بزرگ آنها خبر ندارند، واقعیت این است که تفاوت‌های زیادی بین بیماری پارکینسون و آلزایمر وجود دارد. در این مقاله به بررسی این تفاوت‌ها خواهیم پرداخت.
پارکینسون و آلزایمر، دو بیماری متفاوت!
زوال عقل
زوال عقل در آلزایمر شدیدتر از پارکینسون است و خیلی زود شروع می‌شود اما به کندی پیشرفت می‌کند در صورتی‌که زوال عقل در پارکینسون دیرتر شروع می‌شود و حتی ممکن است در بیماری پارکینسون زوال عقل را تجربه نکنند اما در صورت وقوع پیشرفت سریعتری دارد.
در آلزایمر قشر مغز نیز علاوه بر بخشهای دیگر درگیر می‌شود در صورتی‌که در پارکینسون نواحی عمقی مغز درگیر می‌شود. در برخی از علائم همپوشانیهایی وجود دارد، اما به طور کلی، علائم شناختیای که افراد با زوال عقل در بیماری پارکینسون و آلزایمر تجربه می کنند متفاوت است. زوال عقل در آلزایمر در ابتدا بر تکلم، حافظه و ایجاد خاطرات جدید تأثیر می گذارد، در حالی که در پارکینسون بر حل مسئله، سرعت تفکر، حافظه و خلق و خو تأثیر می گذارد اما بیمار توانایی ایجاد خاطرات جدید را دارد.
علائم دیگر
هذیان در بیماری پارکینسون بسیار کم اتفاق می‌فتد، اما بیماران درگیر آلزایمر گاهی هذیان را تجربه می‌کند. شایان ذکر است که در هر دو بیماری آلزایمر و پارکینسون، توهمات بینایی نیز متاسفانه وجود دارد.
علائم حرکتی
علائمی مانند لرزش، برادیکینزی، سفتی و بی‌ثباتی از اولین نشانه‌های پارکینسون است. ولی وجود این علائم در آلزایمر بسیار نادر است. به طورکلی می‌توان گفت این علائم در پارکینسون متداول بوده و در آلزایمر فقط کاهش هماهنگی حرکات ممکن است مشاهده شود.
علائم شناختی
اختلال علائم شناختی در پارکینسون کمتر از آلزایمر است. ذهن در آلزایمر در کدگذاری حافظه دچار مشکل می‌شود و در نهایت باعث اختلال شناختی می‌شود.
علائم پاتولوژیک
برخلاف آلزایمر که در آن پلاک‌ها و گره‌ها در ایجاد بیماری نقش دارند، یافته های میکروسکوپی در مغز بیماران پارکینسون از بین رفتن سلول‌هایی را نشان می دهد که در بخش مرتبط با حرکات مغز ( جسم سیاه ) به تولید دوپامین (یک ماده شیمیایی مهم مغز که در ارتباطات سلول‌های عصبی دخیل است) می پردازند.
استیل کولین که باعث انقباض عضله است و نورون‌های حرکتی دستگاه عصبی به منظور فعال شدن ماهیچه‌ها آن را آزاد می‌کنند در مغز فرد مبتلا به آلزایمر و پارکینسون با کمبود مواجه می‌شود، اما کاهش دوپامین در مغز فقط در افراد مبتلا به پارکینسون شایع است.
سن شروع و شیوع
با تمام تفاوت‌ها و شباهت‌هایی که بین این دو بیماری وجود دارد می‌دانیم که پارکینسون در سن پایین‌تری نسبت به آلزایمر شروع می‌شود (معمولا بین ۵۰ تا ۶۰ سالگی). ولی سن شروع آلزایمر معمولا بعد از ۶۵ سالگی است.
آلزایمر
بیماری آلزایمر، یک بیماری تخریبی عصبی است که به شکل نقص شناختی (زوال عقل)، اختلالات رفتاری و عاطفی ظاهر می‌شود. این بیماری به مرور زمان باعث کاهش عملکرد شناختی فرد می‌شود و در نتیجه باعث کاهش کیفیت زندگی او می‌شود.
این بیماری معمولا در سالمندان بیشتر دیده می‌شود، اما در برخی موارد هم در سنین جوانی و بزرگسالی نیز اتفاق می‌افتد. در حال حاضر، بیش از ۵۵ میلیون نفر در سراسر جهان با این بیماری مبارزه می‌کنند و هر ساله تعداد بیماران افزایش می‌یابد.
بیماری آلزایمر باعث کاهش عملکرد مغز و از دست دادن عملکردهای مهم مانند حافظه، توجه، تفکر و تکلم می‌شود. افرادی که این بیماری را تجربه می‌کنند، ممکن است مشکلاتی در روابط اجتماعی و روزمره داشته باشند و در نتیجه باعث ایزوله شدن و افسردگی فرد شود.
اگرچه هنوز راهی برای درمان کامل این بیماری پیدا نشده است ، اما درمان‌هایی برای کنترل علائم و کاهش پیشرفت بیماری وجود دارد. برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری، توصیه می‌شود که سبک زندگی سالمی که شامل تغذیه مناسب، فعالیت بدنی منظم و فعالیت‌های ذهنی مثل حل معما و خواندن کتاب باشد، رعایت شود.
با توجه به پیشرفت آلزایمر، علائم این بیماری نیز پیشرفت می‌کند. این مراحل به سه فاز دسته بندی می‌شود:
فاز اول پیشرفت آلزایمر
در مراحل اولیه آلزایمر، فرد ممکن است به طور مستقل زندگی کند. او هنوز میتواند رانندگی کند، کار کند و فعالیت های اجتماعی داشته باشد. با وجود این، فرد ممکن است احساس کند که دچار نقص حافظه است، مانند فراموش کردن کلمات آشنا یا مکان اشیاء روزمره. هرچند ممکن است علائم بیماری در این مرحله به طور گسترده آشکار نباشد، اما خانواده و دوستان نزدیک ممکن است متوجه برخی از علائم شوند. همچنین با مراجعه به پزشک امکان تشخیص زودهنگام آن وجود دارد.
مشکلات رایج عبارتند از:
– مشکل در انجام وظایف در محیط های اجتماعی یا کاری
– فراموش کردن مطالبی که به تازگی خوانده شده اند
– گم کردن اشیاء
– مشکل در برنامه ریزی یا سازماندهی
فاز دوم پیشرفت آلزایمر
مرحله میانی آلزایمر معمولا طولانی‌ترین مرحله است و میتواند سال‌ها طول بکشد. با پیشرفت بیماری، فرد مبتلا به آلزایمر به سطح بیشتری از مراقبت نیاز دارد. آسیب به سلول های عصبی در مغز نیز می تواند بیان افکار و انجام کارهای معمول بدون کمک را برای فرد دشوار کند. در مرحله میانی آلزایمر، علائم زوال عقل بارزتر است.
علائم میتواند شامل موارد زیر باشد:
· فراموشی رویدادهای شخصی
· احساس بد خلقی یا گوشه گیری، به ویژه در موقعیت های چالش برانگیز اجتماعی یا ذهنی
· ناتوانی در به خاطر آوردن اطلاعات مربوط به خود مانند آدرس یا شماره تلفن خود و دبیرستان یا دانشکده ای که در آن تحصیل کرده اند
· سردرگمی در مورد اینکه کجا هستند یا چه روزی است
· نیاز به کمک برای انتخاب لباس مناسب برای فصل یا مناسبت
· در کنترل مثانه و روده خود مشکل دارند
· تجربه تغییر در الگوهای خواب، مانند خوابیدن در روز و بی قراری در شب
· تغییرات شخصیتی و رفتاری، از جمله سوء ظن و هذیان یا رفتارهای اجباری و تکراری مانند فشار دادن دست
در مرحله میانی، فرد مبتلا به آلزایمر همچنان می تواند با کمک در فعالیت های روزانه شرکت کند. مهم است که بفهمیم فرد هنوز چه کارهایی میتواند انجام دهد یا راه‌هایی برای ساده‌سازی کارها بیابیم.
فاز سوم پیشرفت آلزایمر
در مرحله نهایی بیماری، علائم زوال عقل شدید است. افراد توانایی پاسخ دادن به محیط خود، ادامه گفتگو و در نهایت کنترل حرکت را از دست می دهند. آنها ممکن است هنوز کلمات یا عباراتی را بگویند، اما برقراری ارتباط با آنها دشوار می شود. با ادامه بدتر شدن حافظه و مهارت های شناختی، تغییرات شخصیتی قابل توجهی ممکن است در آنها رخ دهد و افراد به مراقبت های گسترده نیاز خواهند داشت.
در این مرحله افراد:
· برای مراقبت شخصی روزانه به کمک شبانه روزی نیاز دارند
· آگاهی از تجربیات اخیر و همچنین پیرامون خود را از دست می دهند
· تغییراتی را در توانایی های بدنی، از جمله راه رفتن، نشستن و در نهایت بلعیدن تجربه می کنند
· در برقراری ارتباط مشکل دارند
· در برابر عفونت ها، به ویژه ذات الریه آسیب پذیر میشوند
ممکن است فردی که مبتلا به آلزایمر است نتواند در مراحل پایانی با اطرافیان رابطه برقرار کند اما همچنان میتواند به روش‌هایی مانند، گوش دادن به موسیقی آرامش‌بخش یا برقراری ارتباط از طریق لمس ملایم، تعامل داشته باشد. نگهداری از بیمار مبتلا به آلزایمر در مرحله پیشرفته برای اعضای خانواده بسیار دشوار است و در این شرایط کمک گرفتن از کادر درمان و مراکز مراقبتی می تواند کمک کننده باشد.
پارکینسون
پارکینسون یک بیماری تخریب عصبی مزمن است که با علائم متنوعی همراه است، از جمله اختلالات حرکتی مانند برادیکینزی، سفتی، لرزش و از دست دادن تعادل بدن. پیشرفت بیماری پارکینسون در قالب فازهای مختلفی اتفاق می افتد که از علائم خفیف مانند لرزش و علائم حرکتی شروع شده و در فازهای بعد علائمی مانند سفتی عضلات، کند شدن حرکات، توهم، افسردگی، مشکلات گوارشی و خواب و … اضافه می شود که زندگی به تنهایی و بدون کمک دیگران را برای فرد بیمار غیرممکن می سازد.
