اکتشاف دارو از سال‌ها قبل تاکنون ادامه دارد و همین فرایند با تمام دشواری‌ها و چالش‌هایی که دارد، توانسته به درمان انواع بیماری‌ها کمک کند. درواقع، کشف دارو یک فرایند چندوجهی برای یافتن داروهای جدید با شناسایی و بهینه‌سازی مولکول‌هایی است که می‌توانند با اهداف بیولوژیکی خاص برای درمان بیماری‌ها، فعل و انفعالاتی را به همراه داشته باشند. این فرایند مراحل مختلفی را چون شناسایی اولیه هدف تا آزمایش‌های بالینی و تأیید بازار را دربرمی گیرد. فناوری‌های جدید و نوظهور با قابلیت‌هایی که دارند، می‌توانند در بسیاری از حوزه‌ها از جمله کشف داروهای مختلف هم مورد استفاده قرار گیرند و علاوه بر کاهش سرعت اکتشاف، دقت لازم برای تولید داروهای جدید را هم بالا می‌برند. هوش مصنوعی یکی از همین فناوری‌های نوظهور و نوینی است که حرف و حدیث‌های زیادی درباره آن زده می‌شود. اما به نظر می‌رسد توانسته گام‌های مؤثری در فرایند کشف دارو بردارد.
رقابت شرکت‌های دارویی، تنور بازار جهانی را داغ می‌کند
چشم‌انداز رقابتی بازار جهانی هوش مصنوعی در فرایند کشف دارو با حضور شرکت‌های داروسازی معتبر، ارائه‌دهندگان فناوری هوش مصنوعی و استارتاپ‌های نوظهور مشخص می‌شود که همگی برای کسب جایگاهی در این حوزه به سرعت در مسیر تحول قدم برداشته و با یکدیگر رقابت می‌کنند. علاوه براین، شرکت‌هایی مانند گوگل، دیپ‌مایند، و انویدیا و IBM Watson Health بازیگران مهمی در بازار هوش مصنوعی در کشف دارو هستند که با شرکت‌های داروسازی به منظور تسریع در توسعه داروهای مبتنی بر هوش مصنوعی همکاری کرده و پلتفرم‌های پیشرفته هوش مصنوعی متناسب با کشف دارو را ارائه می‌دهند. به عنوان مثال، شرکت IBM Watson Health از پردازش زبان طبیعی و یادگیری ماشینی به منظور کاوش در متون علمی و شناسایی اهداف دارویی استفاده می‌کند. همچنین، شرکت دیپ‌مایند گوگل، از طریق سیستم «آلفافولد» خود، پیش‌بینی ساختار پروتئینی را متحول کرده و امکان شناسایی سریع‌تر و دقیق‌تر کاندیدهای دارویی را فراهم کرده است.
ارزش یک میلیارد و ۷۲۰ میلیون دلاری هوش مصنوعی در بازار کشف دارو
طبق برآوردهای صورت گرفته، هوش مصنوعی در بازار کشف دارو در سال ۲۰۲۴، چیزی در حدود یک میلیارد و ۷۲۰ میلیون دلار ارزش‌گذاری شده و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۰ با نرخ رشد مرکب سالانه ۳۰.۵۹ درصدی به ۸ میلیارد و ۵۳۰ میلیون دلار برسد. globenewswire گزارش می‌دهد که بازار جهانی هوش مصنوعی در کشف دارو در سال‌های اخیر شاهد رشد قابل‌توجهی بوده است زیرا شرکت‌های داروسازی به طور چشمگیری از هوش مصنوعی برای تسریع و بهینه‌سازی فرایندهای کشف دارو استفاده می‌کنند. فناوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی، از جمله یادگیری ماشینی، یادگیری عمیق و پردازش زبان طبیعی، محققان را قادر میسازد تا پیچیدگی سیستم‌های بیولوژیکی را دنبال کنند، مجموعه داده‌های زیست پزشکی گسترده را تجزیه و تحلیل کرده و کاندیدهای دارویی را سریع‌تر و با هزینه‌های کم‌تر شناسایی کنند.
همکاری شرکت‌های پیشرو در به‌کارگیری AI در توسعه دارویی
شرکت‌های داروسازی پیشرو مانند فایزر، نووارتیس، روش، و آسترازنکا، فناوری‌های هوش مصنوعی را در خطوط پژوهشی خود گنجانده‌اند. این شرکت‌ها به طور گسترده‌ای با استارتاپ‌های هوش مصنوعی برای پیشبرد نوآوری همکاری می‌کنند. به عنوان مثال، آسترازنکا با شرکت BenevolentAI همکاری کرده تا از الگوریتم‌های یادگیری ماشینی برای شناسایی هدف و تغییر کاربری دارو استفاده کند و پتانسیل هم‌افزایی هوش مصنوعی را در تحقیق و توسعه دارویی نشان دهد. علاوه براین، برخی استارتاپ‌ها و شرکت‌های تخصصی هوش مصنوعی نیز در بازار هوش مصنوعی در کشف دارو در خط مقدم قرار دارند. این شرکت‌ها الگوریتم‌های هوش مصنوعی را توسعه داده‌اند که قادر به تجزیه و تحلیل داده‌های پیچیده بیولوژیکی، پیش‌بینی تعاملات مولکولی و تسریع مراحل کشف داروهای پیش‌بالینی هستند.
سهم ۴۳ درصدی آمریکای شمالی در بازار جهانی AI در کشف دارو
بازار جهانی هوش مصنوعی در کشف دارو، تنوع منطقه‌ای قابل‌توجهی را نشان داده و هر منطقه جغرافیایی، فرصت‌ها و چالش‌های منحصربه فردی را ارائه می‌دهد. آمریکای شمالی با سهم جهانی بیش از ۴۳ درصد در سال ۲۰۲۴، در بازار جهانی هوش مصنوعی در کشف دارو پیشرو است که این امر به دلیل اکوسیستم فناوری پیشرفته، بخش‌های قوی داروسازی و بیوتکنولوژی و سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجه در تحقیق و توسعه اتفاق می‌افتد. این منطقه، محل استقرار بازیگران کلیدی، استارتاپ‌های نوآور و همکاری‌های گسترده دانشگاهی و پژوهشی است که آن را در خط مقدم پذیرش هوش مصنوعی در کشف دارو قرار می‌دهد. همچنین، آمریکا محل استقرار شرکت‌های پیشروی هوش مصنوعی، مؤسسات پژوهشی و غول‌های دارویی است که یک اکوسیستم قدرتمند را برای ادغام هوش مصنوعی در فرایند کشف دارو ایجاد می‌کنند.
تمرکز اروپا در اشتراک‌گذاری امن داده و استقرار اخلاقی AI
اروپا سهم قابل‌توجهی در بازار هوش مصنوعی در کشف دارو دارد که این امر به دلیل شبکه‌های تحقیقاتی قوی، مشارکت‌های دولتی- خصوصی و چارچوب‌های نظارتی حمایتی آن است. کشورهای اروپایی بر اشتراک‌گذاری امن داده‌ها و استقرار اخلاقی هوش مصنوعی تمرکز دارند. این امر استفاده مسئولانه از داده‌های بیمار را در توسعه دارو تضمین می‌کند. همچنین، در بخش بیوتکنولوژی، کشورهایی مانند آلمان، فرانسه و انگلیس با داشتن صنعت بیوتکنولوژی پررونق و امکانات تحقیقاتی پیشرفته، در خط مقدم کشف داروهای مبتنی بر هوش مصنوعی هستند. علاوه براین، منطقه آسیا- اقیانوسیه شاهد رشد نمایی در بازار هوش مصنوعی در کشف داروست که با افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در حوزه مراقبت‌های بهداشتی، بخش داروسازی رو به رشد و حمایت دولت تقویت می‌شود. کشورهایی چون چین، ژاپن و هند استراتژی‌های ملی هوش مصنوعی را برای تقویت نوآوری در کشف دارو راه‌اندازی کرده‌اند.
ادغام هوش مصنوعی با کلان داده‌ها
ادغام هوش مصنوعی با کلان داده‌ها و فناوری‌های «اومیکس» (مجموعه‌ای از روش‌ها و رویکردهای علوم زیستی برای مطالعه جامع و همزمان یک یا مجموعه بزرگی از مولکول‌های زیستی در یک سیستم زنده)، بازار جهانی کشف دارو را تغییر شکل می‌دهد. این روند با فراهم کردن درک عمیق‌تر از سیستم‌های بیولوژیکی، بهبود کارایی و پیشبرد پزشکی شخصی، فرصت‌های بی‌نظیری را برای نوآوری و رشد ایجاد می‌کند. غلبه بر چالش‌های موجود، نقش آن را به عنوان یک نیروی متحول‌کننده در صنایع مراقبت‌های بهداشتی و دارویی، بیش از پیش تثبیت خواهد کرد. آینده کشف دارو بدون شک مبتنی بر داده است و هوش مصنوعی در مرکز آن قرار دارد.
افزایش بهره‌مندی از مدل‌های هوش مصنوعی مولد
استفاده روزافزون از مدل‌های هوش مصنوعی مولد در بازار جهانی هوش مصنوعی در کشف دارو، بیانگر تغییر الگو در نحوه انجام تحقیقات و توسعه دارویی است. این مدل‌ها با فراهم کردن امکان توسعه سریع‌تر، ارزان‌تر و دقیق‌تر دارو، فرصت‌های جدیدی را در سراسر اکوسیستم مراقبت‌های بهداشتی ایجاد می‌کنند. با ادامه تکامل فناوری، هوش مصنوعی مولد قرار است مرزهایی را بازتعریف کند که در کشف دارو امکان‌پذیر است و امیدی برای درمان‌های سریع‌تر، درمان‌های شخصی‌تر و آینده‌ای سالم‌تر ارائه دهد.
افزایش هزینه های R&D در کشف دارو
افزایش هزینه‌های تحقیق و توسعه در فرایند کشف دارو، صنعت داروسازی را به سمت پذیرش راه‌حل‌های نوآورانه سوق می‌دهد و هوش مصنوعی به عنوان یک عامل قدرتمند در حال ظهور است. هوش مصنوعی با کاهش هزینه‌ها، بهبود نرخ موفقیت و تسریع جدول زمانی توسعه، به نقاط حساس و حیاتی در صنعت می‌پردازد. با گسترش روزافزون هوش مصنوعی در بازار جهانی کشف دارو، این پتانسیل را دارد که نه تنها فشارهای مالی را کاهش دهد، بلکه با ارائه درمان‌های نوآورانه به طور کارآمدتر و مؤثرتر، مراقبت‌های بهداشتی را متحول کند.
