ابتلا به تب دنگی (Dengue fever) این روزها رفته رفته تبدیل به یک نگرانی جدید برای جوامع انسانی شده است و شمار زیادی از افراد به این بیماری ویروسی مبتلا شدهاند. در این مقاله قصد داریم تا با تب دنگی آشنا شویم، راهحلهای درمانی آن را بررسی کنیم و دست آخر به سراغ روشها و راهکارهای پیشگیری از ابتلا به تب دنگی برویم.
تب دنگی (Dengue fever) چیست؟
همان طور که میدانید تب دنگی یک بیماری ویروسی است و به وسیلهی گزش پشههای آلوده به ویروس دنگی به انسان منتقل میشود. طبق آمار به دست آمده از میزان شیوع و ابتلا به این بیماری ویروسی، دیده شده است که تب دنگی در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری شیوع بیشتری داشته است. اگر از علائم ابتلا به تب دنگی بپرسید باید اذعان کنیم که علائم ابتلا به نوع خفیف تب دنگی بسیار مشابه به آنفولانزا است و گاهی فرد مبتلا به تب دنگی تصور میکند در حال گذراندن یک دوره بیماری سرماخوردگی یا آنفولانزا است!
در موارد شدیدتر، تب دنگی میتواند در بدن فرد خطرناکتر ظاهر شده و با خونریزی و افت شدید فشار خون، فرد مبتلا را روانه بیمارستان کند و حتی تهدید کننده زندگی باشد. در همین ابتدای مقاله توصیه میکنیم که اگر در مناطق گرمسیری سکونت دارید یا قصد مسافرت به این مناطق را دارید، چنانچه علائم تب دنگی را در بدن خود احساس کردید به جای شروع خود درمانی و مصرف خودسرانه دارو، علائم و شرح حال وضعیت خود را با پزشک متخصص بیماریهای عفونی مطرح کنید.
جالب است بدانید که “تب دنگی” به نام “تب استخوان شکن” نیز شهرت دارد، توسط چهار سروتیپ مختلف ویروس دنگی (DENV-1, DENV-2, DENV-3, DENV-4) ایجاد میشود.
فرد مبتلا به تب دنگی، در طول روز با سردرد، دردهای شدید عضلانی، تب و تهوع رو به رو میشود. متاسفانه در حال حاضر درمان سریع و موثری برای تب دنگی کشف نشده است اما با انجام مراقبتهای مورد نیاز در زمان بیماری (استراحت، خواب کافی، فعالیت بدنی کم و مصرف زیاد مایعات) و استفاده از داروها و مسکنها تا حد زیادی میتوان آن را کنترل کرد و دوره گذار بیماری را آسانتر کرد.
آیا تب دنگی واگیر دار است؟
تا به اینجا متوجه شدیم که تب دنگی توسط گزش پشههای آلوده به ویروس دنگی، بدن ما را آلوده میکنند، محققان اطلاعاتی به دست آوردهاند که نشان میدهد گونههای Aedes aegypti و Aedes albopictus به راحتی میتوانند سبب انتقال این بیماری ویروسی شوند.
همان طور که اشاره کردیم تب دنگی در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری شیوع بالاتری از خود نشان داده است چرا که محل زندگی و تکثیر این پشهها همین مناطق است. اگر در ذهن شما این سوال شکل گرفته است که آیا تب دنگی واگیر دار است؟ باید در پاسخ بگوییم تب دنگی مستقیماً از فردی به فرد دیگر منتقل نمیشود. انتقال ویروس تنها از طریق گزش پشههای آلوده صورت میگیرد .پس از گزش پشه، ویروس در بدن فرد آلوده تکثیر میشود و در صورت گزش مجدد توسط پشههای تکثیر شده، میتواند ویروس را به دیگران منتقل کند.
طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت میزان شیوع تب دنگی در جهان با رشد بیسابقهای همراه بوده است، در سال ۲۰۰۰ میلادی WHO اعلام داشت ۵۰۵۴۳۰ مورد ابتلا به تب دنگی ثبت شده است، این آمار اعلام شده در سال ۲۰۱۹ به ۵.۲ میلیون مورد رسیده است.
آشنایی با پشه آئدس (Aedes)
پشه آئدس (Aedes) که ناقل تب دنگی است در حدود ۴ تا ۷ میلیمتر با بدنی سیاه و نوارهای سفید رنگ روی بند پاها, از سایر گونههای دیگر متمایز است.
آیا تب دنگی در ایران شیوع پیدا کرده است؟
پاسخ این سوال را نمیتوان با قاطعیت با “بله” شروع کرد، همان طور که در اخبار و خبرگزاریها در مورد تب دنگی و شیوع آن در کشورمان ایران شنیدهاید در سال ۱۴۰۳ شاهد ابتلای مواردی به این ویروس بودیم، این موارد هر چند تعداد کمی را در بر میگیرد اما نشان میدهد که به هر حال پای تب دنگی و پشه ناقل آن به مناطق گرمسیر کشورمان باز شده و باید با پیشگیری و قطع به موقع زنجیره انتقال این ویروس، از شیوع و همهگیری آن به طور جد جلوگیری کنیم.
آشنایی با علائم تب دنگی
اگر به یاد داشته باشید در ابتدای مقاله گفته شد که حالت خفیف این ویروس در بدن علائمی مانند سرماخوردگی و آنفولانزا ایجاد میکند. طبق اطلاعات به دست آمده پنج تا ده روز پس از گزش پشه ناقل، علائم تب دنگی خود را در بدن فرد مبتلا نشان میدهد.
این نکته را به یاد داشته باشید که شدت علائم تب دنگی میتواند در هر فرد مبتلا شده متفاوت باشد و فاکتورهایی نظیر وجود بیماری زمینهای، وضعیت سلامت و قدرت سیستم ایمنی بدن و … در نحوه بروز علائم و طول درمان بیتاثیر نیست.
علائم تب دنگی
- تب با درجه حرارت بالا
- ناتوانی بدن (احساس خستگی مزمن)
- راش پوستی
- درد شدید در عضلات و مفاصل بدن
- دردهای ناحیه پشت پلک چشم و پیشانی
- متورم شدن غدد لنفاوی (در مواردی با درد نیز همراه است)
مدت زمان از بین رفتن علائم تب دنگی
مدت زمان بهبودی بستگی به شدت بیماری دارد. در موارد خفیف، علائم ممکن است بین سه تا هفت روز بهبود یابد، اما در موارد شدید، ممکن است بیمار نیاز به بستری و مراقبتهای ویژه داشته باشد.
آشنایی با علائم تب دنگی در کودکان
این بیماری ویروسی در بدن کودکان بیشتر با افزایش دمای بدن و تب ناگهانی خود را نشان میدهد. درد در مفاصل و عضلات کودک، حالت تهوع و استفراغ، سردردهای مزمن و در موارد خاصی بثورات پوستی نیز از دیگر علائم تب دنگی در کودکان به شمار میآیند.
ابتلا به تب دنگی را چگونه تشخیص دهیم؟
با توجه به اینکه علائم تب دنگی مشابه آنفولانزا و سرماخوردگی است، تشخیص دقیق تب دنگی کار آسانی نیست. مراجعه به پزشک در زمان شروع علائم در بدن، میتواند بهترین تصمیم باشد، چرا که پزشک با توجه به سوالاتی که از شما میپرسد و یا آنالیز احتمالی نمونه خون شما میتواند انواع ویروس دنگی را تشخیص دهد و با تجویز درمان مناسب خطر این بیماری ویروسی را کاهش دهد.
درمان تب دنگی
در حال حاضر راهکار درمانی تب دنگی هنوز کشف نشده است اما مدیریت علائم با مصرف مایعات، استراحت، و مسکنهایی مانند استامینوفن انجام میشود. از مصرف خودسرانه داروها به خصوص داروهای ضد التهابی غیراستروئیدی مانند ایبوپروفن و آسپرین پرهیز کنید چرا که ممکن است در زمان ابتلا به تب دنگی وضعیت علائم شما را بدتر کنند، حتی ممکن است احتمال خطر خون ریزی را افزایش دهند و دوره بهبودی شما را پیچیده و سخت کنند.
اگر احساس میکنید علائم تب دنگی در بدن شما رو به افزایش است، زمان را هدر ندهید و سریعا با مراجعه به بیمارستان و پزشک خطر این بیماری را کاهش دهید. در موارد حاد که منجر به بستری شدن فرد مبتلا میشود، فشار خون به صورت مداوم بررسی میشود تا از افت شدید و ناگهانی فشار خون جلوگیری شود حتی در مواردی ممکن است نیاز به تزریق خون برای جایگزینی خون از دست رفته به بیمار باشد.
اگر از اقدامات خانگی و مراقبتهای طول درمان تب دنگی بپرسید باید توجه داشته باشید که فعالیت بدنی خود را کاهش دهید، خواب کافی و استراحت کافی داشته باشید. مصرف مایعات و آب را بیشتر از قبل کنید چرا که کم آبی در زمان ابتلا به ویروس میتواند خطرناک باشد.
آیا تب دنگی شدید عوارضی هم به همراه دارد؟
متاسفانه یکی از عوارض حادی که در زمان تب دنگی شدید بیمار با آن مواجه میشود، خون ریزی داخلی و آسیب رسیدن به اندامها است. افت ناگهانی فشار خون بسیار خطرناک است و حتی میتواند فرد مبتلا را به کام مرگ ببرد.
عوارض تب دنگی در زنان باردار
اگر زنان باردار به تب دنگی حاد دچار شوند، امکان انتقال ویروس از مادر به جنین افزایش مییابد و در مواردی نیز دیده شده است که این ویروس میتواند زایمان زودرس را نیز به همراه داشته باشد. از دیگر عوارض تب دنگی حاد در زمان زایمان، تولد نوزاد با وزن کمتر از حالت طبیعی است.
پیشگیری از تب دنگی
بهترین راه پیشگیری از تب دنگی، جلوگیری از گزش پشههای ناقل است. استفاده از پشهبند، مواد دافع حشرات، و پوشیدن لباسهای محافظ توصیه میشود. تهویه مناسب و سمپاشی محیط خانه میتواند به کاهش جمعیت پشهها کمک کند. همچنین واکسن Dengvaxia در برخی کشورها برای پیشگیری تأیید شده است، اما محدودیتهایی دارد و تنها برای افراد خاصی توصیه میشود، این واکسن هنوز در کشور ما موجود نمیباشد.
آیا لیکو میون و لیکو زینک میتوانند از تب دنگی پیشگیری کنند؟
مکملهای تقویت سیستم ایمنی میتوانند به بهبود سلامت کلی بدن و افزایش مقاومت آن در برابر بیماریها کمک کنند. شواهد علمی کافی برای اثبات تأثیر مستقیم آنها در پیشگیری یا درمان تب دنگی وجود ندارد. با این حال، تقویت سیستم ایمنی میتواند به بهبود وضعیت عمومی بدن و کمک به مبارزه با عفونتهای ویروسی کمک کند.
ترکیبات موجود در شربت لیکو میون که شامل ویتامینها و مواد معدنی مورد نیاز و همچنین ترکیبی از عصارههای الدربری، قارچ شیتاکه و آسرولا است، میتوانند نقش کلیدی و موثری در بهبود عملکرد و افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن انسان داشته باشند و به بدن در مبارزه با انواع عفونت ها از جمله عفونت های ویروسی کمک کنند.
شربت لیکو زینک نیز با توجه به وجود مقادیر مناسبی از زینک و ویتامینهای A،D،C و ویتامینهای گروه B میتواند به بهبود علائم عمومی بیماریهای ویروسی مانند خستگی و ضعف کمک کند.
لینک منبع اصلی مطلب در سایت ابیان فارمد از گروه دارویی گلرنگ