زنان بعد از زایمان با مشکلات روحی ممکن است مواجه شوند که آن را افسردگی پس از زایمان می‌نامند. این افسردگی در اکثر زنان دیده می‌شود اما غالبا آن را نادیده گرفته و به متخصص روانپزشکی مراجعه نمی‌کنند.
افسردگی پس از زایمان چیست؟
زنان بعد از زایمان با مشکلات روحی ممکن است مواجه شوند که آن را افسردگی پس از زایمان می‌نامند. این افسردگی در اکثر زنان دیده می‌شود اما غالبا آن را نادیده گرفته و به متخصص روانپزشکی مراجعه نمی‌کنند. افسردگی پس از زایمان را به هیچ وجه نباید نادیده گرفت چرا که ممکن است در روابط شما با فرزندتان مشکلاتی را ایجاد کند. در این مقاله قصد داریم افسردگی پس از زایمان را بررسی کرده و عوامل ایجاد این افسردگی را بررسی کنیم.
یکی از شایع‌ترین مشکلاتی که زنان بعد از زایمان با آن مواجه می‌شوند افسردگی بعد از زایمان است. این افسردگی در حدود ۲۰ درصد از زنان را دچار افسردگی می‌کند و در مواردی حتی ممکن است شریک عاطفی او به خصوص اگر سن کمی داشته باشد نیز دچار افسردگی شود؛ افسردگی بعد از زایمان در مواردی با علائم واضح بروز پیدا می‌کند و در مواردی ممکن است بدون هیچ دلیل خاصی رخ دهد.
علائم آن مانند سایر افسردگی‌ها است و در ۶ ماه اول بعد از زایمان خود را نشان می‌دهد که برای درمان نیاز به اقدامات درمانی دارد. در صورت عدم درمان این افسردگی ممکن است به افسردگی مزمن و مقاوم تبدیل شود.
اثرات منفی این افسردگی نه تنها در ارتباط با همسر بلکه روی فرزند نیز باعث به وجود آمدن مشکلاتی خواهد شد. مشکلات شناختی، عاطفی، حرکتی، رفتاری و عدم اعتماد به نفس برخی از مشکلاتی هستند که در کودک بروز پیدا می‌کنند.
علائم و نشانه‌های افسردگی پس از زایمان چیست؟
علائم متنوعی در افسردگی بعد از زایمان مشاهده شده است که این علائم به صورت خفیف و شدید ممکن است بروز پیدا کند.
علائم اندوه ناشی از نوزاد
در این حالت علائمی از قبیل نوسان خلق، کاهش تمرکز، اضطراب، مشکل اشتها، غم، گریه، تحریک پذیری، مشکل خواب و احساس گیرافتادن را مادر به مدت چند روز تا دو هفته پس از زایمان تجربه می‌کند.
علائم افسردگی بعد از زایمان
علائم افسردگی بعد از زایمان در مواردی با علائم اندوه ناشی از نوزاد اشتباه گرفته می‌شود در صورتی که این علائم شدیدتر از اندوه ناشی از نوزاد است و ممکن مدت طولانی هم فرد را تحت تاثیر قرار دهد. این علائم ممکن است اوایل بارداری، حین بارداری و حتی یکسال بعد از زایمان بروز پیدا کند اما معمولا طی ۴ تا ۶ هفته اول بعد از زایمان شروع شده و باعث عدم توانایی مادر برای انجام کارهای روزانه و مراقبت از نوزاد می‌شود. برخی از نشانه‌ها و علائم این حالت عبارتند از:
دشواری در برقراری ارتباط با نوزاد
احساس طرد شدن و دوری از خانواده
بی‌اشتهایی یا پرخوری شدید
گریه شدید و گاهی بدون علت مشخص
بهم ریختگی خواب و خوابیدن بیش از حد
کمبود انرژی و خستگی شدید
خلق پایین یا نوسان خلق شدید
سردرد، دل درد و در مواردی تاری دید
عدم اشتیاق به انجام فعالیت‌هایی مانند تفریح، خوردن غذا، مراقبت از خود و رابطه جنسی
عصبانیت یا تحریک پذیری بیش از حد
ترس از احساس اینکه مادر خوبی نباشد
یاس و ناامیدی
احساس بی ارزشی
خجالت کشیدن
گناه یا ناتوانی
عدم تمرکز
مشکلات یادگیری، حافظه و تصمیم گیری
بی قراری
حملات شدید اضطراب یا پانیک
وجود تفکراتی مانند مرگ، خودکشی و آسیب زدن به نوزاد
علائم و نشانه‌های سایکوز پس از زایمان
فردی که به سایکوز بعد از زایمان مبتلا می‌شود در هفته اول علائم نادر و شدیدی دارد. برخی از این نشانه‌ها عبارتند از:
عدم آگاهی و گیج شدن
توهم و هذیان گویی
ایجاد اختلال در خواب
امتناع از غذا خوردن
تفکرات وسواس گونه یا ترس نسبت به نوزاد
انرژی زیاد و پرخاشگری بیش از اندازه
تلاش برای آسیب به خود و نوزاد
علل ایجاد افسردگی بعد از زایمان چیست؟
در افسردگی بعد از زایمان هم علل روحی و هم علل جسمانی باعث بروز علائم در مادر می‌شوند.
تغییرات جسمانی
بعد از زایمان برخی از هورمون‌ها مانند استروژن و پروژسترون کاهش چشمگیری یافته و باعث ایجاد خستگی، تنبلی و همچنین افسردگی در مادر می‌شود. سایر هورمون‌هایی که توسط غده تیروئید تولید می‌شوند نیز با سریعا افت پیدا می‌کنند.
علل روحی
برخی علل در افسردگی بعد از زایمان، مادر را با مشکلات روحی روبرور می‌کنند. یکی از عوامل ایجاد این مشکلات محرومیت از خواب است که در اثر آن مادر برای مراقبت از کودک خود با اضطراب مواجه می‌شود. در مواردی ممکن است کنترل زندگی خود را از دست بدهد و شوق کمتری نسبت به زندگی داشته باشد. در مواردی نیز مادر با هویت خود دچار مشکل شده و از تغییرات جسمی خود حس بدی دریافت می‌کند که مجموع این عوامل به افسردگی بعد از زایمان منجر خواهد شد.
عللی که ممکن است خطر ابتلا به افسردگی بعد از زایمان را افزایش دهند
هر مادری پس از زایمان می‌تواند افسردگی بعد از زایمان را بعد از تولد هر بچه، نه فقط بچه اول، تجربه کند. با این حال خطر ابتلا درصورتی که فرد ریسک فاکتورهای زیر را داشته باشد، بیشتر است.
تمام مادران بعد از تولد هر فرزند ممکن است به افسردگی بعد از زایمان مبتلا شوند. خطر ابتلا برای بعضی از افرادی که ریسک فاکتورهای زیر را داشته باشند ممکن است بیشتر شود. بعضی از این فاکتورها عبارتند از:
» داشتن سابقه افسردگی در گذشته یا حین بارداری
» داشتن اختلال دو قطبی
» ابتلا به افسردگی در زایمان‌های قبلی
» سابقه افسردگی یا بیماری‌های خلقی در سایر اعضای خانواده
» حوادث پراسترس، مانند عوارض بارداری و زایمان، بی اختیاری ادرار، کم خونی، تغییرات فشار خون و تغییرات متابولیسم
» اتفاقات ناگوار مانند از دست دادن کار به علت بارداری یا مشکلات مالی
» مشکلات مربوط به شیردهی
» مشکلات سلامتی یا نیازهای خاص نوزاد
» دوقلو یا چند قلو بودن فرزندان
» مشکلات عاطفی با همسر و سایر افراد مهم زندگی
» داشتن سیستم حمایتی ضعیف
» بارداری بدون برنامه‌ریزی و ناخواسته
